Bu yazıda “elma şuna iyi gelir” gibi kısa bilgiler yerine bilimsel araştırma sonuçlarına dayanan faydalarına yer vermeye çalıştım. Yazının sonunda ise fazla elma tüketiminin ne gibi sorunlara yol açabileceği ile ilgili bilgiler bulabilirsiniz. Karaciğere faydalı elmanın ister içeceklerden, ister gıdalardan olsun, sürekli olarak toksinler tüketiyoruz ve vücudunuzdan bu toksinlerin temizlenmesinden karaciğeriniz sorumludur. Birçok doktor, fad detoks diyetlerine şüpheyle bakıyor ve iyilikten daha fazla zarar verme potansiyeline sahip olduklarını söylüyor. Şans eseri, karaciğerinizi detoksifikasyona yardımcı olmak için yiyebileceğiniz en iyi ve en kolay yemeklerden biri elma gibi meyvelerdir.
Elmanın besin değeri 1 orta boy elma (+- 180 gr, kabuğuyla birlikte)
Kalp Sağlığı Elmanın pıhtı veya plak oluşumunuz bağlı damar tıkanıklığı, damar sertleşmesi, hipertansiyon, oksidatif strese bağlı damar tahribatı gibi kalp ve damar hastalıkları riskini azalttığı uzun zamandır biliniyor. Mis gibi kokusuyla ve tatlı tadıyla benim favori meyvelerimden biri olan elma içerdiği vitaminler, mineraller ve antioksidanlar sayesinde “mucize besinler” arasında gösteriliyor. Şanslı sayılırız çünkü Türkiye dünya genelinde elma üretimde Çin ve ABD’den sonra 3. sırada geliyor ve bu sayede ülkemizde yetişmeyen meyvelere göre nispeten daha ucuza satın alabiliyoruz. Aralarında kayısı, erik, kiraz, şeftali, armut, ahududu gibi oldukça popüler meyvelerin bulunduğu “gülgiller” ailesinden olan Karaciğere faydalı elmanın sağlığa faydaları ile ilgili yapılan çalışmalar, kalp ve damar sağlığının korumasından güçlü bir bağışıklık sistemine kadar pek çok noktada etkili bir besin olduğunu ortaya koyuyor.
Beyin ve Sinir Sistemi Nörotoksin adı verilen, doğal ve yapay olarak bulunabilen toksinlere maruz kaldığımızda sinir sistemi fonksiyonlarında anormallikler oluşur. Bunun nedeni sinir dokusunun bu toksinler nedeniyle zarar görmesidir ve bu duruma “nörotoksisite” adı verilir.“Ben bu toksinlerle temas etmiyorum” diye düşünebilirsiniz ancak kemoterapi, radyoterapi, bazı ilaçlar, gıda kimyasalları, tarım ilaçları ve bazı kozmetik ürünler bu nörotoksinlerden içerir ve farkında olmadan bu toksinlere maruz kalabilirsiniz. Ayrıca nörotoksisite sadece dışarından vücuda giren maddeler nedeniyle değil aşırı stres yüzünden artan serbest radikaller nedeniyle de oluşabilmektedir. “Oksidatif stres” denen bu durum beyin hücrelerinde hasara yol açabilmektedir. Nörotoksinlerin sinir sistemi üzerindeki etkileri ne kadar süreyle ve ne miktarda maruz kalındığına bağlı olarak değişmekle birlikte baş ağrısı, bilişsel fonksiyonlarda zayıflama, sanrılar, hafıza zayıflaması gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Bu alanda yapılan çalışmalar Karaciğere faydalı elmanın, muz ve portakalla birlikte nörotoksinlere karşı hücre yapısını koruduğunu ve strese bağlı hücre hasarını önlediğini ortaya koymaktadır. Aynı araştırmalara göre elma ve diğer meyvelerin düzenli tüketimini sinir dokusunun bozulumu ile ilgili Alzheimer, Parkinson gibi hastalıkların görülme riskini düşürmektedir. Kan Şekerinin Dengelenmesi Karaciğere faydalı elmanın kan şekerini dengelemesi konusunda yapılan çalışmalar aslında oldukça yeni sayılır ama bu araştırmalarda elde edilen sonuçlar için ümit verici denebilir. Elmanın şekeri düzenleyen etkisinin temel nedeni bir antioksidan olan “polifenol” bakımından zengin olması. Ponifenoller gıdalar yoluyla alınan karbonhidratların sindirimini ve vücut tarafından işlenmesini yavaşlatarak kan şekerinin yemekten hemen sonra aşırı yükselmesini önlüyor. Bir diğer araştırmaya göreyse Karaciğere faydalı elma, yaban mersini ve üzüm gibi meyveleri düzenli olarak tüketmek tip 2 diyabet riskini önemli oranda azaltıyor. Ancak aynı araştırmada bu meyvelerin suyunu içmenin yüksek oranda şeker içermesi nedeniyle tip 2 diyabet riskini artırdığı belirtilmiş. Yani günde 1 Karaciğere faydalı elma, 100 gram yaban mersini veya 100 gram üzüm yemek faydalı ama aşırıya kaçmak zararlı olabiliyor.
Bunun 2 nedeni var; ilki “flavonoid” adı verilen güçlü bir antioksidan bakımından zengin olması, ikincisi ise sindirimi düzenleyen besin lifi içermesi. Günde 1 Karaciğere faydalı elma yiyerek toplam kolesterolü ve LDL kolesterolü düşürebilir ve pek çok damar hastalığının başlıca nedeni olan “yağ oksidasyonu (lipid peroksidasyonu)” riskini azaltabilirsiniz. Elma dışında flavonoidler bakımından zengin diğer gıdalar arasında maydanoz, yabanmersini, siyah çay, limon ve yer fıstığı bulunuyor. Kansere Karşı Koruma Kanser Araştırmaları Enstitüsü’ne göre Karaciğere faydalı elma, yüksek besin lifi içeriğiyle kolon kanserine, yüksek C vitamini içeriğiyle gırtlak kanserine ve antioksidan içeriğiyle mide ve akciğer kanserine karşı koruma sağlıyor. Enstitü tarafından desteklenen ve yayınlanan araştırmalarda hiçbir meyvenin tek başına yeterli olmadığı ancak Karaciğere faydalı elmanın kansere önlemede en etkili meyve olduğu belirtilmiş. Elmanın kansere karşı etkisi üzerine yapılan bir diğer araştırmaya göre elmada bulunan quercetin, kateşin, phloridzin ve klorojenik asit kadınlarda akciğer kanseri riskini %21 oranında azaltıyor laboratuvar hayvanları üzerinde yapılan bir çalışmada ise kırmızı Karaciğere faydalı elmanın mevcut kanserli tümörlerin küçülmesini sağladığı tespit edilmiş. Felç 20 farklı araştırmanın sonucuna göre günde 2 küçük elma (200 gr) felç riskini önemli oranda azaltıyor. Yine aynı araştırmalara göre her gün 200 gram taze sebze yerseniz felç riski %11 oranında azalıyor. Kırmızı elmalar, quercetin adı verilen bir antioksidan içerir. Son yıllardaki araştırmalar, quercetin’in özellikle stres altındayken bağışıklık sisteminizin güçlenmesine ve güçlenmesine yardımcı olabileceğini bulmuştur.
Tüm araştırmalar elmanın felç riskini azaltan etkisinin başta “kuersetin” olmak üzere içerdiği diğer antioksidanlar nedeniyle oluştuğu belirtiliyor. Geçmişteki çalışmalar konuyla ilgili bölünmüş olsa da, son zamanlardaki uzun süreli araştırmalar, meyveler açısından zengin olan, Karaciğere faydalı elmalar gibi antioksidanlar içeren bir diyet olan kişilerin katarakt geliştirme olasılığının yüzde 10 ila 15 daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Hollanda kaynaklı 20.069 kişinin katılımıyla yapılan geniş çaplı araştırma bu verileri doğrular nitelikte. Yaşları 20 ile 65 arasında değişen ve herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan katılımcılar 1 yıl boyunca takip edilmiş. Daha çok taze sebze ve meyve tüketen katılımcılarda felç görülme oranının diğerlerine göre %53 daha az olduğu belirlenmiş. Bu araştırmalara göre felç riskini azaltan Karaciğere faydalı elma dışındaki diğer meyve ve sebzeler ise şöyle; lahana, marul ve diğer yeşil yapraklı sebzeler, mandalina, greyfurt ve portakal gibi sarı ve turuncu meyveler, patlıcan ve domates gibi kırmızı, mor renkli sebzeler. Astım 1200 kadın ve çocuklarının katılımıyla yapılan bir araştırmaya göre hamilelik döneminde düzenli olarak elma tüketen kadınların çocuklarında astım görülme riskinin %50 oranında azaldığı tespit edilmiş. Avustralya’da kaynaklı 1600 yetişkinin katılımıyla yapılan bir diğer çalışmada ise Karaciğere faydalı elma tüketiminin astım riskini ve bronşiyal hassasiyeti azalttığı belirlenmiş.
Bu araştırmada elde edilen sonuçlar, daha geniş çaplı, 10.000 kadın ve erkeğin katılımıyla yapılan Finlandiya kaynaklı bir çalışma ile destekleniyor. Kemik Sağlığı Sadece elmaya özgü bir bileşen olan “phloridzin” 50 yaş üzeri erkeklerde ve menopoz dönemi sonrası kadınlarda görülen kemiklerin zayıflaması, kemik yoğunluğunun azalması, kolay kırılması gibi sorunları ve osteoporoz gibi hastalıkları önlemeye yardımcı oluyor. Aynı konuda yapılan bir diğer araştırma ise daha çok meyve, sebze ve tam tahıllı gıdalar tüketen 50 yaş üzeri yetişkinlerde travmaya bağlı kemik sorunları daha az görülüyor. Karaciğere faydalı elmanın Diğer Faydaları E, C vitamini içermesi ve antioksidanlar bakımından zengin olması nedeniyle katarakta karşı koruma sağlar. Elmada bol miktarda bulunan besin lifi bağışıklık sistemini güçlendirir. Besin lifi aynı zamanda kabızlığa karşı ve kabızlığın giderilmesi için de önerilmektedir. Antioksidanlar, A, E, C vitamini içeren Karaciğere faydalı elma yaşlanmanın cilt üzerindeki etkilerini geciktirir. B kompleks vitaminleri olan riboflavin, tiamin ve vitamin B6 vitamini sinir sistemini korur ve kırmızı kan hücresi üretiminde kullanılır.
Fazla Elmanın Bir Zararı Var mı? Günde 1 elma yemenin bilinen bir zararı yok ancak fazla Karaciğere faydalı elma yemenin ve her gün 4-5 elmayı sıkarak suyunu içmenin başlıca zararı içerdiği yüksek şekerdir. Amerikan Kalp Derneği’nin verdiği rakamlara göre günlük maksimum şeker tüketimi kadınlarda 25 gram (toplam 100 kalori), erkeklerde 37,5 (toplam 150 kalori) gram olmalı.1 orta boy elmanın aşağı yukarı 19 gram şeker içerdiği düşünüldüğünde her gün 3-4 Karaciğere faydalı elma yemek bu sınırın aşılması anlamına geliyor. Tabii şekeri pasta, çikolata, şekerli atıştırmalıklardan almakla elmadan almak arasında sağlık açısından çok büyük fark var. Elmadan sadece şeker değil vitamin, mineral, omega yağ asitleri ve besin lifi de alıyorsunuz. Karaciğere faydalı elma besin lifi içeriği sayesinde sindirimin düzenlenmesine yardımcı olur. Ancak aşırı elma tüketimi, elmada bulunan ve sindirilemeyen bir şeker formu olan “sorbitol” nedeniyle ishale yol açabilir. Vücuttaki sıvıyı bağırsaklara çeken ve dışkıyı yumuşatan sorbitol Karaciğere faydalı elmanın kabızlık için önerilmesinin nedenidir. Kalori kısıtlamalı bir diyet yapıyorsanız tükettiğiniz elma miktarına dikkat etmelisiniz. Tek bir elma içerdiği 95-100 kalori nedeniyle diyetinize zarar vermez ama 3-4 Karaciğere faydalı elma yemeye başlarsanız günde 300-400 kalori sadece elmadan geleceği için kalori hesabınızı tutturmakta zorlanabilirsiniz. Aynı durum karbonhidrat kısıtlamalı diyetler içinde geçerli çünkü 1 elma yaklaşık 25 gram karbonhidrat içerir
Elma çekirdeği toksin bir bileşen olan siyanür içerir. 1-2 Karaciğere faydalı elma çekirdeği yemek zehirleneceğiniz anlamına gelmez ama miktar artarsa zehirlenme riskiniz de artar. Çoğumuzun bazen, en basit cevapların en iyisi olduğunu unutuyoruz. Bir dahaki sefere bir aperatif gerektiğinde bazı elmalar için meyve tabağına ulaşmanız kadar sağlıklı olmanız daha kolay olabilir. Elmaları bu kadar harika yapan nedir? Bilim adamları, 2004’te, porsiyon boyutuna göre antioksidan konsantrasyonları ölçmek için 100’den fazla gıdayı araştırdı. İki elma ‘Led Delicious’ ve Granny Smith ‘sırasıyla 12. ve 13. sıralar aldı. Antioksidanlar hastalık mücadeleci bileşiklerdir. Bilim insanları, bu bileşiklerin normal hücre aktivitesi sırasında meydana gelen oksidasyon hasarını önlemesine ve onarmasına yardımcı olduğuna inanıyorlar. Elmalar da pektin adı verilen bir lifle doludur – orta boy bir elma yaklaşık 4 gram elyaf içerir. Pektin, çözünür, fermente edilebilir ve viskoz bir elyaf olarak sınıflandırılır ve bu kombinasyonun geniş bir sağlık avantajı listesi sunar.
İNDEKS: Katarakt, Bağışıklık, Karaciğer,
